Orientatzea neska-ikasle eta mutil-ikasleekin harreman
jarraituak izatea suposatzen du, entzun, informazioa eman, lagundu, izateko,
espresatzeko eta aske aukeratzeko espazioak zabaltzea da.
“Ikasleak orientatzea, bizitzan, ikasketetan
eta lanbidean bidea aukera dezaten, askatasuna eta aukera‐aniztasuna errespetatuz eta genero‐baldintzapenik gabe”. Helburua pertsona anitzen garapen integrala
lortzea da, nork bere bizitzan zehar bere burua orienta dezan, bizitza
pertsonalaren, familiarraren, sozialaren zein profesionalaren ardura osoa
onartuz.
Orientazioak esku hartze kontzientea eta
etengabeko prozesua izan behar du, hezkuntzaren esparru eta maila guztietan
gertatzen dena, curriculumean integraturik egon eta hezkuntza-komunitate
osoaren inplikazioa duena.
PISAren ikerketen ondorioek argi uzten dute
genero-arrailak ez duela zerikusirik emakume eta gizonek jaiotzetik ahalmen
desberdinak izatearekin edota halako baldintzapenekin.
Nola itxi genero-arraila?
Ikertutakoaren arabera ondoko aspektu hauek
lantzea proposatzen dute:
○ irakasleen eta familien aurreiritziak eta
espektatibak berrikusi eta sexismoa baztertu.
○ nesken konfiantza sendotu, matematika eta
zientzietan entsegu-errore prozesuak ziurtasunez bizitzeko askatasuna eta
errefortzuak eman...
○ mutilen jarrera hobetu: ikasteko orduak eta
ikasteko laguntza zaindu, joko egokiak aukeratu eta horretan igarotako denbora
neurtu …
Alde batetik, curriculum esplizituak
androzentrikoa izaten jarraitzen du: emakumeek garaturiko konpetentziak
(autozaintza eta pertsonen zaintza, elkar ardura, emozio eta sentimenduen
mundua ...) kanpo geratzen dira eta egindako ekarpenak ezagutza-eremu guztietan
isilarazita daude (ez aipatzeagatik, gizon batek jabetza kentzeagatik edo emakumeek
gizon-izengoiti baten atzean beren identitatea ezkutatzeagatik hori baitzen
egindako lana kontuan hartua izateko aukera bakarra), honek dakarren emakumeen
ereduen falta nabaria izanik.
Beste aldetik, ezkutuko curriculum sexista
(harreman formal eta ez-formaletan) era inkontzientean transmititzen da:
komunikaziorako hizkera sexista; neska eta mutilekiko itxaropen bereiziak;
neska eta mutilen jarrera eta ekintzen balorazio desberdinak, lana eta
arduren banaketa ez parekidea, espazio eta denboraren erabilera , jokoak,
sinbolikoa, jaien antolaketa , antolakuntza, partaidetza eta botere
espazioak , hezitzaileok modelatze lanean eskaintzen ditugun eredu
baldintzatuak …
Gainera, prozesu inplizitu eta sotil bat dago,
nesken eta mutilen gaitasunak, trebetasunak eta jarrerak modu bereizian
bultzatzeko. Hori dela eta, hezkidetza ezinbestekoa da generoa sozializazio‐prozesu osoan orekatzeko, egokitzeko, konpentsatzeko eta
neutralizatzeko. Prozesu horretan, bitarteko guztietan aritu behar da:
irakasgaiak, irakasleen eta familien mezu esplizituak eta inplizituak, etab.
Tutoretza ere gune pribilegiatua izan daiteke, ikasleei genero‐estereotipoez ohartarazteko eta beren erabakitzean eragiten duten uste
eta aurreiritzi sexistak desegiteko”
Tutoretza-lanaren helburua da ikasleak bere
burua ezagut dezala eta onar dezala, sozializazio-prozesua hobe dezala,
erabakitzen eta ikaskuntza-arazoak konpontzen ikas dezala, eta bere proiektu
pertsonal eta profesionalaren protagonista senti dadila”. Arlo honetan bizitzan
beharrezkoak diren gaitasunak lortzeko gaiak landu behar dira, hauek lau
multzotan bil daitezkeelarik:
-Garapen pertsonala.
-Besteekiko harremanak.
-Lanbide-orientazioa
-Ikasketa-prozesuak.
Konpetentzia horiek garatzen
laguntzeko ardura, tutorearena izateaz gain, irakasle-talde osoarena da ere bai.
Orientazio eta tutoretza hezkidetzailerako
gakoak ondoko hauek izan daitezke:
★ Emakume izateko eta emakumeen egoteko erak
baloratzea.
★ Generoarekin erlazionaturiko aurreiritzien
kritika tutoretza eta orientazio jarduera zein espazioetan txertatzea:
maskulinitatea, feminitatea, aukera sexualak, sexu-aniztasuna, estereotipoak
eta
generoindarkeria.
★ Berdintasunezko hezkuntza afektiboa
garatzea.
★ Elkar ardura eta zaintza tutoretzan
sartzea.
★ Parte hartze parekidea sustatzea
★ Lanbidea izatearen garrantzia indartzea.
Pertsona batek bere bizitza proiektu propioa garatu ahal izateko ekonomikoki
independente eta autonomoa izatea ezinbestekoa da eta horretarako prestatu behar da
★ Bizitza mota eta lanbide anitzen eredu
ez-estereotipatuak aurkeztea.
“Generoaren eragina pertsonen arteko harremanetan eta jarreren eta baloreen garapenean” :
➔ Arrakasta/adiskidetasuna. Neskek ez dute
ulertzen arrakasta izatea posible denik adiskidetasun harremanak galdu gabe.
Sariak denen artean banatzearen aldeko jarrerak erakusten dituzte (laguna edo
gela osoa barik ez geratzeko). Arrakasta izan baino lehenago, adiskidetasun
harremanak mantendu nahi izaten dute.
➔ Isiltasuna/harrokeria. Neskek euren
arrakasta isilean mantendu ohi dute, harrokeria bezala interpretatzeari beldur
diote eta horregatik arrakasta partekatua izatea nahiago izaten dute. Arrakasta
lortu izanaren poza erakusten dute, baina inoiz ere ez besteen gainetik
pasatzeagatik, isolatuta gelditzeari beldur handia diotelako eta besteen
errekonozimendua izateak ez die hainbeste axola. Gainera, neskek arrakasta
kanpoko faktoreei egokitzen diete (suertea, denbora gehiago, besteen laguntza,
etab.). Mutilek, aldiz, beren ahalmenari eta esfortzuari leporatzeko joera
dute. Neskek arrakasta adierazteari uko egiten diote bakarrik geratzeko
beldurragatik eta baita elkartasun soziala baloratzen dutelako ere.
Arrakastarekiko anbibalentzia honek neskak arrakasta lortzeko aukerei bizkar
ematera eraman ditzake.
➔ Porrota/perfekzioa. Neskek porrota
barneratzeko joera dute, errudun sentitzeko eta bere egiteko. Mutilek, aldiz,
kanporatzeko joera dute eta kanpoko faktoreei errez esleitzen dizkiete. Hori
dela eta, lortu ez duten erronka baten aurrean, gehienetan, neskek amore
emateko joera dute, utzi eta alde egiteko, mutilek errez onartzen dute eta
berriro saiatzeko joera izaten dute (lehiakortasunean heziturik izateagatik
-Adelman eta beste batzuk, 1985-).
➔ Edertasuna/bazterkeria. Neskek, eta gero eta gehiagotan mutilek ere
bai, arrakasta eta gizartearen onarpena publizitateak eta multimediek
inposaturiko edertasun ereduekin lotzen dituzte.
➔ Pasibotasuna/agresibitatea. Irakasleek arreta gehiago ematen diete
mutilei neskei baino. Joera handia dute nesken pasibotasuna saritzeko eta sendo
eta inkonformista agertzen diren neskak zigortzeko.
➔ Amore ematea/zigorrak jasotzea. Aurreko
dilema dela eta, neskek euren ideiak, beharrak, kezkak, nahiak eta abar
planteatzean topatzen dituzten arazoei aurre egiteko unean, askotan, amore
ematen dute (pasibotasuna) zigorturik ez izateko (borrokalaria izateagatik).
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina